Ngày 19/2/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 193/2025/QH15, cho phép thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm thúc đẩy mạnh mẽ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là bước đi chính sách được đánh giá có tính đột phá, góp phần xây dựng nền kinh tế tri thức và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Theo Nghị quyết, các cơ chế thí điểm sẽ được áp dụng tại một số địa phương, tổ chức và khu vực cụ thể, trước khi mở rộng triển khai toàn quốc. Đối tượng bao gồm các viện nghiên cứu, tổ chức chuyển giao công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và các tổ chức khoa học trong và ngoài nước hoạt động tại Việt Nam.
Nội dung nghị quyết có 7 cơ chế, chính sách nổi bật, bao gồm:
- Tài chính linh hoạt cho nghiên cứu – phát triển (R&D):Cho phép các đơn vị được ứng trước kinh phí, khoán chi toàn phần và tự chủ trong sử dụng vốn – giải pháp nhằm giảm thiểu thủ tục và đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu.
- Thúc đẩy hợp tác công – tư:Cơ quan nhà nước có thể ký kết hợp đồng R&D với doanh nghiệp tư nhân hoặc đối tác quốc tế, đồng thời chia sẻ quyền sở hữu trí tuệ và lợi ích từ thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu.
- Hỗ trợ mạnh mẽ cho khởi nghiệp sáng tạo:Khuyến khích thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm công nghệ, phát triển trung tâm đổi mới sáng tạo trong và ngoài khu công nghệ cao.
- Chính sách thu hút chuyên gia hàng đầu:Áp dụng đãi ngộ đặc biệt như lương theo hiệu quả, hỗ trợ nhà ở và điều kiện làm việc cho các chuyên gia trong và ngoài nước.
- Thiết lập khung thử nghiệm chính sách (sandbox):Áp dụng tại các lĩnh vực công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, blockchain, dữ liệu mở và công nghệ tài chính.
- Đẩy mạnh chuyển đổi số trong khu vực công:Tập trung vào tích hợp dữ liệu, phát triển chính phủ số và cung cấp dịch vụ công trực tuyến hiệu quả.
- Thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu:Cho phép định giá và chuyển nhượng kết quả nghiên cứu dưới hình thức góp vốn, cấp phép hoặc bán quyền sở hữu trí tuệ.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy hiệu quả của các chính sách tương tự:
– Israel đã phát triển mạnh hệ sinh thái đổi mới thông qua hỗ trợ tài chính không hoàn lại từ văn phòng Khoa học trưởng.
– Singapore thông qua chương trình A*STAR đã kết nối hiệu quả giữa viện nghiên cứu công và doanh nghiệp tư.
– Hàn Quốc xây dựng các “thung lũng công nghệ” như Pangyo để tập trung ưu đãi cho doanh nghiệp công nghệ cao.
Kỳ vọng lớn, thách thức không nhỏ
Việc triển khai Nghị quyết 193 được kỳ vọng sẽ mở rộng đầu tư vào khoa học công nghệ, thúc đẩy startup công nghệ, thu hút chất xám toàn cầu và đẩy mạnh chuyển đổi số. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả, cần cải thiện năng lực quản trị của các đơn vị công lập, nâng cao tính minh bạch trong sử dụng ngân sách và tạo điều kiện để doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào quá trình nghiên cứu và đổi mới.
Xem chi tiết Nghị quyết tại: https://datafiles.chinhphu.vn/cpp/files/vbpq/2025/02/193-qh.signed.pdf