Ngày 5/5/2025, Chính phủ Việt Nam chính thức ban hành Nghị định số 97/2025/NĐ-CP quy định cơ chế, chính sách đặc thù đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) và các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại đây. Động thái này không chỉ khẳng định cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, mà còn mở ra một hành lang pháp lý thuận lợi để thu hút đầu tư trong và ngoài nước vào các lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số và khởi nghiệp sáng tạo.
Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia NIC (Nguồn: Dân Trí)
Nội dung chính sách: Mở đường cho đột phá
Theo nội dung Nghị định, NIC – cùng các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đang hoạt động tại đây – sẽ được hưởng loạt ưu đãi về tài chính, đầu tư, thuế, đất đai, hành chính và hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Cụ thể:
- Ưu đãi về đất đai và hạ tầng: miễn toàn bộ kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng của NIC.Ngân sách nhà nước cũng sẽ hỗ trợ toàn bộ kinh phí san lấp mặt bằng cho các dự án đầu tư cơ sở của Trung tâm.
- Ưu đãi về lao động và nhân sự: người nước ngoài làm việc tại Trung tâm trong các vị trí quản lý, điều hành, chuyên gia và lao động kỹ thuật mà người lao động Việt Nam chưa đáp ứng được không thuộc diện phải cấp giấy phép lao động.
- Ưu đãi về tín dụng đầu tư: dự án đầu tư của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm và dự án đầu tư của Trung tâm thuộc danh mục các dự án được vay vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước, nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện vay vốn theo quy định.
- Nguyên tắc ưu đãi, khuyến khích chung: trung tâm được sử dụng vốn ngân sách nhà nước và nguồn thu hợp pháp khác để đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, cơ sở lưu trú và cung cấp dịch vụ tiện ích cho các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động tại Trung tâm. Nghị định cũng khuyến khích hợp tác công – tư trong đầu tư, phát triển hạ tầng và cung cấp dịch vụ tại Trung tâm.
- Hỗ trợ từ nguồn vốn ODA và viện trợ không hoàn lại: trung tâm có thể tiếp nhận và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi, viện trợ không hoàn lại và tài trợ từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo.
Bên cạnh đó, Nghị định cho phép NIC áp dụng cơ chế tuyển dụng, sử dụng nhân sự linh hoạt hơn so với quy định hiện hành trong khu vực công lập, qua đó thu hút được nhân tài công nghệ trong và ngoài nước. Ngoài ra, các thủ tục hành chính tại NIC cũng được đơn giản hóa tối đa, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển nhanh, không bị cản trở bởi rào cản thể chế như thường thấy trong môi trường đầu tư truyền thống.
Tác động chiến lược đến hệ sinh thái đổi mới sáng tạo
Việc ban hành chính sách ưu đãi riêng biệt cho NIC được đánh giá là một bước tiến chiến lược trong nỗ lực xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện tại Việt Nam. NIC hiện có trụ sở chính tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội), với quy mô hơn 35.000 m², đồng thời đang mở rộng hoạt động tại Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh. Đây được xem là đầu mối quan trọng trong kết nối các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và quỹ đầu tư trong nước và quốc tế.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc triển khai chính sách ưu đãi tại NIC nhằm hiện thực hóa mục tiêu đưa đổi mới sáng tạo trở thành động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế. Khi các doanh nghiệp công nghệ cao, startup và nhà đầu tư được tạo điều kiện thuận lợi, Việt Nam có cơ hội bứt phá trong các lĩnh vực then chốt như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới và năng lượng sạch.
Triển vọng và kỳ vọng từ cộng đồng doanh nghiệp
Ngay sau khi Nghị định được ban hành, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp bày tỏ kỳ vọng lớn vào tính hiệu quả của chính sách này. Ông Nguyễn Văn Minh – Giám đốc một công ty khởi nghiệp công nghệ tại TP. Hồ Chí Minh – nhận định: “Nếu các ưu đãi được thực thi đúng và minh bạch, đây sẽ là cú hích lớn để startup Việt có cơ hội cạnh tranh sòng phẳng với doanh nghiệp quốc tế ngay trên sân nhà”.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư nước ngoài cũng bày tỏ sự quan tâm. Việc có một khung pháp lý rõ ràng, nhất quán và thuận lợi sẽ góp phần củng cố lòng tin và khuyến khích dòng vốn FDI đổ vào các lĩnh vực công nghệ cao, vốn đang được ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển quốc gia.
Nghị định 97/2025/NĐ-CP là một cột mốc quan trọng trong tiến trình xây dựng một Việt Nam đổi mới, sáng tạo và bền vững. Với chính sách ưu đãi đột phá dành riêng cho NIC, Chính phủ Việt Nam đang thể hiện quyết tâm tạo ra một môi trường thuận lợi để khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực then chốt cho phát triển kinh tế – xã hội trong kỷ nguyên số.